ΝΗΦΑΛΙΑ ΚΟΥΒΕΝΤΑ

 

 

Απόσπασμα της συνέντευξης του James Fadiman, PhD. από το βιβλίο του The Psychedelic Explorer's Guide

 

Τα τελευταία χρόνια φαίνεται να υπάρχει μια αναζωπύρωση στο ενδιαφέρον περί των ψυχεδελικών. Τι συμβαίνει;

Ως κοινωνία τείνουμε στη παραδοχή –ενόσω οι κυβερνήσεις έχουν προ πολλού απαγορεύσει την έρευνα, τα επιστημονικά περιοδικά έχουν πάψει να δέχονται άρθρα και η χρηματοδότηση για έρευνα έχει στερέψει- ότι οι νέοι εξακολουθούν να παίρνουν ψυχεδελικά. Και αυτοί οι νέοι, οι οποίοι είναι κυρίως καλά μορφωμένοι, αρχίζουν να παραδέχονται στους κύκλους τους ότι οι δεκαετίες της παραπληροφόρησης δεν είχαν το αποτέλεσμα που θα άρεζε σε αυτούς που την προωθούν. Πρόκειται για μια άλλη γενιά, κάποιοι από την οποία λένε: «Είδα με ειλικρίνεια τις εμπειρίες μου εν συγκρίσει της ποικίλης παραπληροφόρησης που μας κατακλύζει και βγάζω το συμπέρασμα ότι η δική μου εμπειρία είναι πιο αξιόπιστη και έγκυρη».

Έτσι λοιπόν τα ψυχεδελικά βγαίνουν ξανά από τη ντουλάπα. Σε ποιο πλαίσιο θα μπορούσαν να γίνουν αποδεκτά από την πλειονότητα της κοινωνίας στο μέλλον;

Πρέπει να δούμε τη χρήση του ψυχοδηλωτικού υλικού σε δυο πλαίσια: Το ένα είναι το ενθεογονικό πλαίσιο και το άλλο το ψυχοθεραπευτικό. Το ενθεογονικό πλαίσιο λέει ότι το θρησκεύεσθαι είναι μια ιδιωτική δράση και ότι η κυβερνητική καταστολή των ιδιωτικών, εσωτερικών γεγονότων στρέφεται θεμελιωδώς κατά της ανθρωπότητας. Αυτή είναι η ατραπός της ενθεογονικής χρήσης, στην οποία και είμαι αφοσιωμένος. Τώρα συνειδητοποιώ ότι η κυβέρνηση δε σταμάτησε απλώς την έρευνά περί δημιουργικότητας. Εκείνο που πραγματικά έκανε ήταν να μου πει: «Πάψε να ασκείς το θρησκεύεσθαί σου, ειδάλλως θα σε κλείσουμε στη φυλακή».

Το άλλο πλαίσιο αποτελείται από τη χρήση ψυχεδελικών ώστε να βοηθηθούν οι άνθρωποι να ζήσουν καλύτερες ζωές, έχοντας λιγότερες νευρώσεις, λιγότερες ψυχώσεις, λιγότερες εμμονές, λιγότερες διαστροφές, κοκ. Αυτό είναι ένα πολύ διαφορετικό πεδίο, το οποίο θα έπρεπε να βρίσκεται στα χέρια εκείνων που ιστορικά χορηγούν θεραπευτικές παρεμβάσεις.

Προσωπικά έχω γίνει πιο ριζοσπαστικός. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, γύρω στο 1830, οι νόμοι επέτρεπαν τον καθένα να ασκεί ελεύθερα κάθε είδους θεραπεία ή τύπο ιατρικής που επιθυμούσε. Αν βλάψεις τότε διώκεσαι, αλλά αν δε βλάπτω κανέναν, θα ήθελα να είμαι ελεύθερος να βοηθάω τον κόσμο. 

Τι θα έλεγες στους νέους για τα ψυχεδελικά;

Βασικά θα έδινα έμφαση στο περιβάλλον, την ψυχολογική προετοιμασία, την 0υσία, τον/την συνοδό, τη συνεδρία, τη γενικότερη κατάσταση, που θα τα συνόψιζα ως εξής: Αν πρόκειται να χρησιμοποιήσεις ψυχεδελικά, κάντο με κάποιον που αγαπάς και, αν μη τι άλλο, με κάποιον που έχει βρεθεί σε ανάλογη κατάσταση πριν από σένα και να ξέρεις ότι ίσως ανακαλύψεις ότι ο κόσμος είναι πολύ καλύτερες απ’ όσο πίστεψες ποτέ. Πέραν τούτου, εκείνο που γενικά λέω είναι πως θα ήταν πολύ καλύτερο να γνώριζες τις αλήθειες σου πριν ακόμη δουλέψεις με τα ψυχοδηλωτικά. Πολλοί ξεκινούν σήμερα τη χρήση τους σε άγουρη ηλικία. Εκείνο που έμαθα από την έρευνά μου είναι ότι τα ψυχεδελικά παίρνουν τις εμπειρίες της ζωής σου και τις ζυμώνουν, ούτως ώστε κάτι νέο να αναδυθεί. Αν δεν έχεις κάτι ιδιαίτερο για να ζυμωθεί, μπορεί να μην έχεις να κερδίσεις κάτι απ’ όλη αυτή την ενασχόληση. Πάντα έβλεπα τα ψυχοδηλωτικά ως εργαλεία μάθησης. Ακόμη και στη μέση μιας ψυχεδελικής εμπειρίας, θ’ άρχιζα να σκέφτομαι: «Αναρωτιέμαι τι θα κάνω με αυτή τη νέα ιδέα που μου ήρθε». Κατά κάποιον τρόπο, θέλω να τελειώνει ώστε να περάσω γρήγορα στη φάση της αφομοίωσης, διότι δεν είναι η ψυχεδελική εμπειρία αυτή καθεαυτή που με ενδιαφέρει αλλά η δημιουργική δραστηριότητα που κινητοποιεί. 

Πώς νομίζεις θα ήσουν δίχως τα ψυχεδελικά;

Δίχως τα ψυχεδελικά θα ήμουν περισσότερο νευρωτικός και περισσότερο βαρετός. Έχω μια ξεκάθαρη ιδέα του ποιος ήμουν ως φοιτητής του Χάρβαρντ: ανόητος, εξυπνάκιας, σαρκαστικός, παιδαριώδης και αλαζονικός. Εδώ που τα λέμε, μένω άναυδος από το ποιος ήμουν και είμαι βέβαιος ότι δε θα με καλούσα ποτέ σε δείπνο. Ο κόσμος μου ήταν πολύ μικρός, μ’ ένα πλούσιο λεξιλόγιο, ένα σχετικά υψηλό IQ και με τόση λίγη ψυχή που αν θα τη μετρούσες με το κουταλάκι δε θα μπορούσες καν να πάρεις ένα δείγμα δοκιμής. Τα ψυχεδελικά είναι το θεμελιώδες απόθεμα από το οποίο άντλησα την ανθρωπιά μου. 

Για να αλλάξουμε λίγο την κουβέντα, ποιος πιστεύεις θα έπρεπε να παίρνει ψυχεδελικά; Πες, αν είχες τη δύναμη να σχεδιάσεις κάποια πολιτική…

Έχω την ισχυρή αίσθηση ότι θα έπρεπε να επιστρέψουμε την ενθεογενή χρήση στο πλαίσιο μιας καθοδηγούμενης σχέσης, η οποία είναι και το μοντέλο σε κάθε παραδοσιακή κουλτούρα που έχω μελετήσει. Η ιδέα του να πάρεις τους δρόμους και να «τριπάρεις» με άλλους της ηλικίας σου που δεν έχουν περισσότερη εμπειρία από σένα, σε είχε αποτελέσματα σε καμία κουλτούρα και σίγουρα δεν πρόκειται να λειτουργήσει και στη δική μας. Άρα, αν θα ήμουν ο τσάρος της πολιτικής περί της πνευματικής εμπειρίας και νομοθετούσα την ελευθερία του θρησκεύεσθαι στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, θα ξεκινούσα λέγοντας ότι η ελευθερία του θρησκεύεσθαι του ενθεογονικού τύπου, θα έπρεπε να καταρτίζεται κατά τον ίδιο τρόπο με τον οποίο αποκτά κανείς την ελευθερία της ιδιωτικής πτήσης. Δεν ξεκινάς κάτι τέτοιο από μόνος σου. Πρώτα πηγαίνεις με κάποιον που γνωρίζει περισσότερο από σένα. Ο εκπαιδευόμενος πιλότος έχει την ευθύνη να σου πει πότε είσαι έτοιμος να πετάξεις μόνος σου. 

Είσαι, μακροπρόθεσμα, αισιόδοξος;

Αν ρίξεις μια ματιά στη ιστορία υπό την ενθεογενή διόπτρα θα διαπιστώσεις ότι εφόσον η αλήθεια είναι πάντα διαθέσιμη, κάποιοι με τον έναν ή τον άλλον τρόπο, σε κάθε γενιά, θα την ανακαλύπτουν. Σε αυτές τις τελευταίες γενεές, πολλοί είχαν την ευκαιρία να την ανακαλύψουν και το έκαναν όντως. Κάθε πνευματική παράδοση που αξίζει έχει ως καταβολή κάποιον που έκανε την υπέρβαση σε μια νέα πραγματικότητα. Όταν επανέρχονταν στα σώματά τους αναρωτιόνταν: «Πώς θα το μοιραστώ αυτό με τους άλλους;» Με κάποιον τρόπο, κατάφεραν να το κάνουν και τελικά περιτριγυρίστηκαν από ερμηνευτές.

Οι ερμηνευτές αυτοί –όπως πάντα συμβαίνει- πήραν και τον έλεγχο στα χέρια τους. Έτσι οι γραφειοκράτες καταλήγουν να τρώνε την πνευματική τροφή του θεμελιωτή. Δίχως τη συνεχή παροχή διαθεσιμότητας της πνευματικής τροφής, καταλήγεις ως αυτό που αποκαλούμε «οργανωμένη» θρησκεία. Η πνευματική ενόρμηση –η ανάγκη του να είσαι μέρος του καθολικού εαυτού- δεν μπορεί με κανέναν τρόπο να απωθηθεί, όπως ακριβώς συμβαίνει και με τη σεξουαλική ενόρμηση. Αλλά η έκφραση αυτή πάντα, αναπόφευκτα –και το λέω δίχως κακή πρόθεση- αποστεώνεται. Η αγκύλωση οδηγεί σε ακόμη περισσότερη αγκύλωση.

Περίμενα τη νέα ψυχεδελική γενιά να μας πει: «Είσαστε ένα μάτσο από χούφταλα με τα όσα γράφεται στην τάδε ή δείνα επιστημονική έρευνα, όταν ο Θεός είναι παντού γύρω σου». Και θέλω να τους πω: «Οδηγήστε με έξω από το παλάτι. Νικήσατε! Γκρεμίστε τα τείχη. Γυρίστε στα βασικά. Θέλω να πω, θα το εκτιμούσα αν δε με πυροβολούσατε. Αλλά παρακαλώ πάρτε τη δουλειά μου!»

Αρχίζει να συμβαίνει, και το λατρεύω.